Các lỗi đấu dây khiến biến tần dễ hỏng & cách phòng tránh | Batiea

Mục lục

• 1. Giới thiệu ngắn
• 2. Cấp sai nguồn vào biến tần
• 3. Đấu nhầm thứ tự U–V–W & nối đất sai
• 4. Đi dây động lực & điều khiển chung gây nhiễu
• 5. Siết ốc không đủ
• 6. Đấu sai nguồn/chân điều khiển
• 7. Thiếu điện trở thắng / đấu sai brake
• 8. Dùng chung CB / contactor không đúng
• 9. Đóng cắt tải khi biến tần đang chạy
• 10. Bảng tóm tắt lỗi & biện pháp
• 11. Gợi ý sản phẩm
• 12. FAQ
• 13. Liên hệ & tư vấn

1. Giới thiệu ngắn

Một dây nối sai nhỏ có thể biến một chiếc biến tần mới thành vật liệu đồng nát. Bài viết này nhằm giúp bạn - kỹ thuật viên, quản lý bảo trì hoặc chủ xưởng - nhận biết nhanh các lỗi đấu dây phổ biến, hiểu hậu quả thực tế và biết cách phòng tránh trước khi đóng điện.

2. Cấp sai nguồn vào biến tần (sai điện áp / nhầm terminal)

Vấn đề: Cấp nguồn sai điện áp (ví dụ 380V vào biến tần 1pha 220V), cấp 3 pha vào biến tần chỉ hỗ trợ 1 pha, hoặc cấp nhầm vào U–V–W thay vì L–N / L1–L2–L3.

Hậu quả: cháy tụ DC-link, phá mạch công suất IGBT, hỏng rơle nguồn, thậm chí cháy nổ.

Phòng tránh & kiểm tra:

• Đọc kỹ tem điện áp và sơ đồ đấu dây trên vỏ biến tần trước khi đấu.
• Dùng đồng hồ V để kiểm tra điện áp trước khi cấp nguồn.
• Ghi chú rõ ràng L–N / L1–L2–L3 và U–V–W trên bảng đấu.

3. Đấu nhầm thứ tự U–V–W & nối đất (PE) sai

Vấn đề: Thứ tự U–V–W sai khiến motor quay ngược — nguy hiểm khi hệ có cơ cấu chặn hoặc tải tự hãm. Nối đất (PE) kém hoặc nối PE chung với N sẽ gây nhiễu, điện áp chạm đất và có thể làm hỏng bo mạch tín hiệu.

Phòng tránh:

• Kiểm tra hướng quay motor bằng tay (khi an toàn) hoặc cấp thử ở tốc độ thấp.
• Nối PE bằng dây đủ tiết diện, về thanh cái tiếp địa riêng của tủ điện.
• Không nối PE chung với dây trung tính (N) hoặc thiết bị khác.

4. Đi dây động lực & điều khiển chung — gây nhiễu

Vấn đề: Dây tín hiệu (AI/DI/DO, Modbus) đi cùng máng với dây động lực (U/V/W) gây nhiễu dẫn đến biến tần báo lỗi, đọc sai analog, hoặc điều khiển không ổn định.

Phòng tránh:

• Tách riêng máng cáp cho động lực và cáp điều khiển; nếu bắt buộc đi chung thì giữ khoảng cách tối thiểu 10–20 cm và chéo góc.
• Sử dụng cáp có screen (bọc chống nhiễu) cho tín hiệu và nối shield một đầu (về PE tại biến tần).
• Tránh đặt cáp tín hiệu song song dài với cáp công suất.

5. Siết ốc không đủ

Vấn đề: Ốc terminal siết không đủ hoặc dùng cosse/cốt dây không đúng cỡ sẽ gây nóng chảy đầu cos, phóng hồ quang và làm đứt mối tiếp xúc.

Khuyến nghị thực tế:

• Luôn dùng cosse (đầu cốt) phù hợp với tiết diện dây; không dùng dây trần bẻ móc.
• Siết lại toàn bộ ốc terminal sau 24–48 giờ vận hành thử (vì nhiệt độ có thể làm lỏng).
• Sử dụng moment siết theo thông số nhà sản xuất khi có.

6. Đấu sai nguồn/chân điều khiển (24V / DI / AI)

Vấn đề: Cấp nhầm 220V vào chân điều khiển 24V, hoặc đấu nhầm chân DI / AI khiến bo tín hiệu bị cháy hoặc không nhận lệnh.

Cách phòng tránh:

• Luôn xác định rõ chân 24V+ / 0V trên sơ đồ; dùng nguồn 24VDC ổn định từ biến tần (nếu có) hoặc PSU riêng có bảo vệ.
• Đánh dấu rõ ràng dây điều khiển; kiểm tra bằng đồng hồ trước khi cấp.
• Sử dụng rơle trung gian khi cần cách ly điện áp cao/khác hệ.

7. Thiếu điện trở thắng (braking resistor) hoặc đấu sai

Vấn đề: Với tải có quán tính lớn (máy ly tâm, cưa, dây cuốn), khi giảm tốc năng lượng hồi về DC bus tăng, gây lỗi OV (quá áp) hoặc phá mạch công suất nếu không có điện trở thắng phù hợp.

Biện pháp:

• Lắp điện trở thắng đúng công suất & công suất xả phù hợp theo dữ liệu nhà sản xuất.
• Đấu đúng terminal +PB / PR theo sơ đồ (không đảo pha).
• Sử dụng module brake transistor nếu cần tái sinh năng lượng về lưới (tùy biến tần hỗ trợ).

8. Dùng chung CB / contactor với tải khác

Vấn đề: Nhiều tủ điện nhỏ dùng chung một CB/MCCB cho nhiều thiết bị. Khi CB này tác động, biến tần có thể bị sụt áp, nhiễu hoặc bị ngắt đột ngột gây lỗi.

Lời khuyên:

• Đặt CB/MCCB riêng cho từng biến tần; nên có aptomat bảo vệ riêng đồng thời cắt nguồn an toàn.
• Không lắp contactor lên ngõ ra U–V–W của biến tần để đóng ngắt khi motor đang quay.

Xem thêm: Cách Chọn MCCB LS Cho Hệ Thống Điện Dân Dụng

9. Đóng/cắt tải khi biến tần đang chạy (tác hại nghiêm trọng)

Vấn đề: Dùng contactor để cắt mạch U–V–W hoặc bật/tắt nguồn liên tục khi biến tần đang chạy.

Hậu quả & nguyên tắc:

• Hậu quả: làm IGBT chịu xung đột lớn, phá tụ DC, giảm tuổi thọ mạnh.
• Nguyên tắc: biến tần điều khiển bật/tắt motor bằng phần mềm — không dùng tiếp điểm cơ khí để thay thế.

10. Bảng tóm tắt lỗi & biện pháp nhanh

11. Gợi ý sản phẩm - chọn biến tần phù hợp

Bảo đảm đấu nối đúng là bước đầu - chọn biến tần phù hợp sẽ giúp giảm rủi ro. GPTEK cung cấp các dòng INVT phù hợp cho nhiều nhu cầu:

• INVT GD20 — lý tưởng cho hệ băng tải mini, máy đóng gói và tải nhỏ; dễ lắp đặt và chi phí thấp. Xem sản phẩm: Biến tần INVT (GD20 & các model).
• INVT GD200A — lựa chọn cân bằng cho ứng dụng công nghiệp vừa, có PID nâng cao và khả năng chịu tải tốt; phù hợp cho bơm/quạt công nghiệp. Tham khảo model: GD200A (đa năng thế hệ mới).
• INVT CHF100A — ưu tiên cho hệ HVAC, có ECO/Sleep mode giúp tiết kiệm điện cho tòa nhà; tham khảo dòng: CHF100A & dòng HVAC.

Nếu bạn cần, GPTEK hỗ trợ kiểm tra tủ điện tại chỗ, chỉnh thông số và kiểm tra đấu dây trước khi nghiệm thu để tránh rủi ro ban đầu.

12. FAQ — Câu hỏi thường gặp

13. Liên hệ & tư vấn